Kiến có lẽ là loài có chế độ dinh dưỡng đa dạng nhất trong mọi giới động vật. Kiến sẽ ăn gần như mọi thứ. Có hơn 12,000 loài kiến, và mỗi loài ăn một thực đơn nhất định, góp phần làm bữa ăn của chúng đa dạng đến không ngờ.

Kiến là loài ăn tạp và có thể ăn gần như mọi thứ mà con người có thể ăn. Bao gồm 4 nhóm thức ăn và bất kì thứ gì bạn bày ra trên bếp: trái cây, rau quả, thịt và bơ sữa , đường, dầu, tinh dầu, hạt, nước trái cây, v..v, tất cả đều nằm trong thực đơn của kiến.

Như đã đề cập ở trên, có rất nhiều loài kiến khác nhau trên thế giới. Vài loài kiến có chế độ dinh dưỡng đặc biệt và không phải tất cả kiến đều ăn thức ăn giống nhau trong tự nhiên. Vài loài kiến cướp bóc, vài loài thám hiểm, vài loài là nông dân và một số ăn thịt. Thật sự thì chúng tùy vào loài kiến, nhưng nói khái quát thì đa số kiến ăn một trong các loại sau đây:

Đường và trái cây

Đa số kiến ăn các thực phẩm chứa đường khi chúng tìm thấy nó, với vài loài, đó là thực đơn duy nhất của chúng. Trong tự nhiên chúng có trong mật hoa và các phần chất lỏng tiết ra từ thực vật và hoa. Dịch ngọt tiết ra từ rệp và các sinh vật ăn thực vật khác, như sâu bướm; trái cây và các thực vật chứa đường khác.

Thịt và protein

Vài loài kiến thích cướp bóc và sẽ ăn các con côn trùng khác. Bao gồm bất cứ con nào chúng bắt gặp. Kiến còn ăn thịt của những con mồi lớn hơn, như chuột hoặc cá, hoặc những con động vật khác khi có cơ hội. Kiến quân đội được biết đã giết số lượng lớn động vật trên thực tế.

Hạt và mầm

Kiến thợ mộc chủ yếu tìm kiếm hạt của thực vật, ngoài ra còn có mầm, cỏ, lá và các nguyên liệu thực vật khác.

Rau quả

Đa số kiến ăn rau hoặc các thực vật ăn được khác, và mối phiền toái trong vườn.

Kiến ăn thịt đồng loại

Bên cạnh việc ăn tạp, kiến còn là loài ăn thịt và không do dự khi ăn các con kiến khác. Điển hình là loài kiến quân đội chuyên săn con (trứng, ấu trùng hoặc kiến sơ sinh) của các loài kiến khác. Kiến quân đội sẽ xâm lược tổ của các loài kiến khác để ăn thịt các con non. Khi có biến kiến từ các tổ bị xâm lược sẽ phân tán khỏi tổ và dùng hàm mang theo con của chúng. Vài loài kiến khác thậm chí thiết kế lối vào đặc biệt có thể đóng lại khi chúng nghe thấy tiếng bầy kiến quân đội đang tiếp cận.

Khi một kiến chúa thiết lập tổ mới và bắt đầu đẻ trứng, không có thức ăn xung quanh và cũng không có kiến thợ để thu thập thức ăn cho kiến sơ sinh mới đẻ. Vì vậy kiến chúa làm việc như một người mẹ vẫn thường làm và cho lũ con ăn những quả trứng khác! Chưa hết, nếu thời gian quá khắc nghiệt với tổ kiến và kiến thợ không mang đủ thức ăn về, kiến chúa không còn cách nào khác là ăn vài đứa con của nó để đảm bảo sự sống.

Nấm

Kiến cắt lá nâng tầm thức ăn của kiến lên một cấp độ mới. Dựa vào tên của chúng, bạn sẽ nghĩ rằng chúng sẽ ăn lá, và trong khi nhiều loài kiến không ăn lá, kiến cắt lá thật ra, chúng chỉ sử dụng lá để sản xuất nấm có tên gọi Lepiotaceae mà chúng dùng làm thức ăn. Chúng nhai lá thành bột sau đó phun ra và tạo chất nền để trồng nấm. Kiến cắt lá còn sử dụng một dạng khuẩn tia để ngăn các loài nấm độc và nấm mốc phát triển trong tổ.
Xem thêm: Hoạt động và thức ăn của kiến cắt lá

Chăn nuôi

Giống như người, một ví dụ điển hình khác về bữa ăn đa dạng của kiến là khả năng chăn nuôi nguồn thức ăn. Vài loài kiến Lasius cụ thể như Lasius Niger, Lasius flavus và một số khác đã phát triển mối quan hệ cộng sinh và hội sinh với rệp. Kiến ăn chất đường tiết ra (gọi là dịch ngọt) từ lớp vỏ ngoài của rệp. Đổi lại kiến sẽ bảo vệ các con rệp khỏi kẻ thù và mầm bệnh. Mặc dù đây là mối quan hệ hội sinh (đôi bên cùng có lợi), nhưng các con rệp không nhất thiết là tự nguyện. Kiến sẽ cắn rụng cánh của các con rệp để chúng không thể bỏ trốn. Ngoài ra, các nghiên cứu gần đây còn phát hiện rằng chất hóa học trên chân của kiến thực tế sẽ làm dịu và chinh phục toàn bộ ổ rệp, chăn nuôi chúng bên cạnh như một nguồn thức ăn có sẵn.